ผู้นำคนใหม่ของรัฐอิสลาม (ที่ไร้รัฐ): ยังไม่รู้ว่าเขาคือใคร?

A drone photo shows an aerial view of operation area where ISIS leader Abu Bakr al-Baghdadi died on October 28, 2019 in Idlib, Syria . Ahmet Weys—Anadolu Agency/Getty Images ที่มา: https://time.com/5716061/isis-leader-baghdadi-hashimi-al-quarashi/

กลุ่มรัฐอิสลาม (Islamic State - IS) ประกาศแต่งตั้ง Abu Ibrahim al-Hashemi al-Qurayshi เป็นผู้นำคนใหม่แทน Abu Bakr al-Baghdadi ซึ่งเสียชีวิตจากปฏิบัติการทางทหารของสหรัฐฯทางตอนเหนือของซีเรีย    เมื่อปลายตุลาคม 2019 ไม่เพียงสะท้อนเจตนาสร้างความต่อเนื่องของรัฐอิสลามและส่งสัญญาณเป็นนัยว่าผู้นำคนใหม่สืบเชื้อสายจากชนเผ่าของศาสดามุฮัมมัด แต่ยังก่อให้เกิดคำถามสำคัญเกี่ยวกับท่าทีการตอบรับของกลุ่มก่อการร้ายที่มีความเชื่อมโยงกับ IS รวมทั้งเครือข่ายอาชญากรรมข้ามชาติที่ดำเนินการในลักษณะเดียวกัน ขณะที่สหรัฐฯและพันธมิตรกำลังประสบปัญหาช่องว่างทางการข่าวกรอง (intelligence gap) เนื่องจากขาดข้อมูลสำคัญที่จำเป็นต้องใช้เพื่อคาดการณ์ความเคลื่อนไหวของกลุ่ม IS ต่อไป

          บันทึกเสียงแต่งตั้งผู้นำคนใหม่ของ IS (ความยาวเกือบ 8 นาที) ซึ่งเผยแพร่ผ่าน Telegram[1] เมื่อ 31 ตุลาคม 2019 ไม่ได้เปิดเผยข้อมูลรูปร่างลักษณะ ปูมหลังหรือบทบาทที่ถูกต้องของ Abu Ibrahim al-Hashemi al-Qurayshi ก่อนได้รับการแต่งตั้งเป็นคอลิฟะห์ (caliph)[2] แต่อย่างใด พร้อมกันนั้น IS ได้ประกาศชื่อโฆษกคนใหม่ คือ Abu Hamza al-Qurayshi (สืบเชื้อสายจากชนเผ่าของศาสดามุฮัมมัดเช่นกัน) แทน Abu Hassan al-Muhajir โฆษกคนก่อน ซึ่งเสียชีวิตจากปฏิบัติการทางหารของกองกำลังผสมสหรัฐฯ – เคิร์ด ไม่กี่ชั่วโมง หลังจากปฏิบัติการสังหาร Baghdadi โฆษกคนใหม่ของ IS ได้เรียกร้องให้มุสลิมทั่วโลกประกาศความจงรักภักดีต่อ Abu Ibrahim al-Hashemi al-Qurayshi ด้วย[3]

          การที่ IS ไม่เปิดเผยรายละเอียดเกี่ยวกับประวัติผู้นำคนใหม่ เนื่องจากเกรงว่าผู้สืบทอดอำนาจซึ่งโลกรู้จักอาจเริ่มการทำหน้าที่โดยมีความเปราะบางด้านการรักษาความปลอดภัยและเชื่อว่า IS คงจะไม่เผยแพร่ข้อความเสียง วิดีโอหรือสื่ออื่นใดเพื่อเปิดเผยเรื่องนี้[4] โดยปกติสมาชิก IS มักเปลี่ยนชื่อเมื่อได้รับการเลื่อนตำแหน่ง ก่อนหน้านี้เมื่อ 30 ตุลาคม 2019 Russ Travers ผู้อำนวยการศูนย์ต่อต้านการก่อการร้ายแห่งชาติ (National Counterterrorism Center) คาดว่า Hajji Abdullah อาจเป็นผู้สืบทอดอำนาจของ Baghdadi อย่างไรก็ดีนักวิเคราะห์จำนวนหนึ่งเห็นว่า Abu Ibrahim al-Hashemi น่าจะเป็นนามปากกา (nom de guerre) ของ Hajji Abdullah

          กระบวนการคัดเลือกผู้นำของ IS ต้องได้รับการอนุมัติจากสภาผู้ปกครอง (shura) สะท้อนให้เห็นลำดับชั้นการปกครองแบบเจ้าขุนมูลนาย บันทึกเสียงประกาศแต่งตั้งผู้นำ IS อ้างว่าก่อนเสียชีวิต Baghdadi ได้แสดงความมุ่งหมายให้ Abu Ibrahim al-Hashemi เป็นผู้สืบทอดตำแหน่ง “หลังการหารือกันในหมู่ผู้นำมูญาฮิดีนได้ตกลงเห็นชอบตามคำแนะนำของ Abu Bakr al-Baghdadi ในการให้คำมั่นสัญญาว่าจะจงรักภักดีต่อผู้นำและมูญาฮิดีน นักวิชาการ ผู้ปฏิบัติ ผู้ศรัทธาและ Abu Ibrahim al-Hashemi al-Qurayshi”[5] การเลือกผู้นำของ IS เป็นหนทางหนึ่งที่จะเชื่อมโยงอดีตและอนาคตที่สัญญาไว้กับสาวกผู้สนับสนุน[6]

การกล่าวอ้างว่าผู้นำคนใหม่ของ IS สืบเชื้อสายจากชนเผ่า “Qurayshi” ของศาสดามุฮัมมัด ซึ่งพิสูจน์ความจริงได้ยาก แต่มีความสำคัญสำหรับกลุ่ม IS ในการพยายามยืนยันความชอบธรรมตามกฎหมายของตำแหน่งคอลิฟะห์ (แตกต่างจากโอซามา บินลาเดน ผู้นำกลุ่มอัล-ไคดา ซึ่งกำหนดตัวเองเป็นผู้นำทางทหาร) สำหรับ Abu Bakr al-Baghdadi ประกาศตัวเป็นคอลิฟะห์ของมุสลิมในรัฐอิสลาม ชื่อคอลิฟะห์ของ Baghdadi ได้ผนวกชื่อเผ่า al-Qurayshi ด้วย อนึ่ง นักวิเคราะห์ด้านการก่อการร้ายจำนวนหนึ่งยังคงสงสัยว่าผู้นำคนใหม่ของ IS เป็นชาวอิรักหรือชาวต่างชาติ

ภายในระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมงหลังการเผยแพร่ประกาศ (บันทึกเสียง) แต่งตั้งผู้นำคนใหม่ นิตยสารดิจิตอลรายสัปดาห์ Al Naba ของ IS ได้นำเสนอข่าวสารและแถลงการณ์ตามกำหนดเวลา ซึ่ง Rita Katz ผู้อำนวยการ SITE Intelligence Group ส่งข้อความทาง Twitter ระบุว่า “IS ยังไม่พ่ายแพ้ แม้มีการอ้างชัยชนะทางการเมือง ปฏิกิริยาจากชุมชนผู้สนับสนุน IS แสดงให้เห็นการรวมพลังอีกครั้ง” โฆษกคนใหม่ของ IS กล่าวย้ำให้เห็นการเข้าถึงทั่วโลกของ IS โดยเตือนสหรัฐฯว่า IS ได้มาประชิดแนวหน้าของยุโรปและแอฟริกาตะวันตกและกำลังขยายตัวจากตะวันออกไปยังตะวันตก[7]

นับตั้งแต่วันแรกที่สหรัฐฯเข้าไปเกี่ยวข้องกับการทำสงครามกับกลุ่ม IS กองกำลังหน่วยปฏิบัติการพิเศษและหน่วยข่าวกรองได้ไล่ล่าและสังหารผู้นำ IS ทีละคน[8] แต่ IS ก็ยังคงสามารถรวมกลุ่มใหม่ Aki Peritz อดีตนักวิเคราะห์ต่อต้านการก่อการร้ายของ CIA และผู้ร่วมเขียนหนังสือชื่อ “Find, Fix, Finish: Inside the Counterterrorism Campaigns that Killed bin Laden and Devastated Al Qaeda” เห็นว่าเป็นเรื่องดีที่นำตัวผู้นำออกจากกลุ่มก่อการร้ายและควรถอดถอนอุดมการณ์ของกลุ่มด้วย การเหยียบย่ำแนวความคิดของรัฐอิสลามมีความยากลำบากยิ่งกว่าปฏิบัติการทางการทหาร/ข่าวกรองเพียงครั้งเดียว[9]

แม้กลุ่ม IS สูญเสียพื้นที่ยึดครองและกำลังพลผู้สนับสนุนจำนวนมาก (ช่วงจุดสูงสุด IS สามารถดึงดูดนักรบชาวต่างชาติประมาณ 40,000 คนจาก 110 ประเทศทั่วโลก) แต่ยังคงเป็นภัยคุกคามระดับโลก สมาชิกจำนวนหนึ่งที่ได้รับการฝึกฝนเพื่อจุดประสงค์เฉพาะกำลังก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งระดับสูงและสร้างเครือข่ายการก่อการร้ายระดับโลก ขณะที่สหรัฐฯและพันธมิตรกำลังประสบปัญหาช่องว่างทางการข่าวกรอง เนื่องจากขาดข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับขีดความสามารถของผู้นำคนใหม่ของ IS อาทิ การชักชวนสมาชิกเพิ่ม ยุทธศาสตร์ทางการทหาร หรือการสร้างความต่อเนื่องของยี่ห้อกลุ่มก่อการร้ายระดับโลก ซึ่งจำเป็นสำหรับการจัดทำประมาณการข่าวกรอง เพื่อเป็นแนวทางรับมือภัยคุกคามที่มีการจัดองค์การแบบลูกผสมพันทาง (hybrid)

---

[1] แอพพลิเคชั่นประเภทส่งข้อความ ภาพ วิดีโอ ซึ่งมีความสะดวก รวดเร็ว ปลอดภัย ขึ้นชื่อในด้านการป้องกันความเป็นส่วนตัว (privacy) อันดับต้น ๆ มีผู้ใช้งานแอพพลิเคชั่นนี้ทั่วโลกถึง 100 ล้านคน กลุ่มผู้ก่อการร้ายในตะวันออกกลางและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในอินโดนีเซียและมาเลเซีย นิยมใช้สื่อสาร วางแผนทางลับและเผยแพร่แนวคิดหัวรุนแรงที่นำไปสู่การก่อการร้าย

[2] ผู้นำฝ่ายปกครองและศาสนาในประเทศอิสลามซึ่งสืบทอดอำนาจจากศาสดามุฮัมมัด

[3] Islamic State group names its new leader as Abu Ibrahim al-Hashemi BBC 31 October 2019 https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50254785

[4] Rita Katz ผู้อำนวยการ SITE Intelligence Group ซึ่งติดตามความเคลื่อนไหวของเครือข่ายออนไลน์ของกลุ่ม Jihadist และพวกลัทธิคนขาวผู้สูงส่ง (White Supremacist) ให้สัมภาษณ์นิตยสาร TIME เมื่อ 30 ตุลาคม 2019

[5] A New ISIS Recording Names al-Baghdadi's Successor. Here's What to Know About the New Leader BY JOSEPH HINCKS TIME NOVEMBER 1, 2019 https://time.com/5716061/isis-leader-baghdadi-hashimi-al-quarashi/

[6] THE ISLAMIC STATE NAMES ITS NEW CALIPH SOUFAN CENTER November 4, 2019 THE ISLAMIC STATE NAMES ITS NEW CALIPH SOUFAN CENTER November 4, 2019 https://mailchi.mp/thesoufancenter/the-islamic-state-names-its-new-caliph?e=c4a0dc064a https://mailchi.mp/thesoufancenter/the-islamic-state-names-its-new-caliph?e=c4a0dc064a

[7] ผู้เชี่ยวชาญด้านการต่อต้านการก่อการร้ายกล่าวกับ New York Times ว่าในสัปดาห์หน้าคงจะเห็นการให้คำมั่นสัญญาว่าจะจงรักภักดีต่อผู้นำคนใหม่จากลุ่มก่อการร้ายที่เชื่อมโยงกับ IS ในอัฟกานิสถาน ไซนาย ฟิลิปปินส์และที่อื่น ๆ

[8] ปกติกลุ่มก่อการร้ายมักแต่งตั้งผู้นำคนใหม่แทนผู้นำที่ถูกสังหาร ซึ่งเป็นเรื่องตลกในประชาคมหน่วยปฏิบัติการพิเศษของสหรัฐฯเวลาอ้างถึงการกำจัดผู้นำกลุ่มก่อการร้ายเปรียบเหมือน “การถอนหญ้า (mowing the grass)” ขณะที่ Norman T. Roule อดีตเจ้าหน้าที่อาวุโสของ CIA ซึ่งมีประสบการณ์ทำงานในตะวันออกกลางเห็นว่าบ่อยครั้งที่การสูญเสียผู้นำของกลุ่มก่อการร้ายทำให้เกิดความแตกแยกในองค์การและยุทธศาสตร์ การเสียชีวิตของ Baghdadi จะทำให้สมาชิก IS ในต่างประเทศตัดสินใจในทิศทางต่าง ๆคือ 1) กลับเข้าร่วมกลุ่ม อัล-ไคดา 2) วางแผนแก้แค้นเพื่อแสดงให้เห็นว่า IS ยังมีพลัง และ 3) เร่งวางแผนปฏิบัติการก่อการร้าย เนื่องจากนักวางแผนของ IS เชื่อว่าข่าวกรองที่ถูกตรวจพบจาก Baghdadi อาจนำไปสู่การพิสูจน์ทราบพวกตน

[9] Abu Bakr al-Baghdadi Is Dead. Where Does That Leave ISIS? BY W.J. HENNIGAN TIME OCTOBER 28, 2019 https://time.com/5711828/al-baghdadi-dead-isis-future/

About Kim
Kim is a retired civil servant, specializing in intelligence analysis. He loves productivity hacks, minimalist workflows and CSI series.