กลุ่มรัฐอิสลามไม่เหมือนเดิม แต่ยังไม่ตาย ?
การเสียชีวิตของ Abu Bakr al-Baghdadi อายุ 48 ปี ผู้นำกลุ่มรัฐอิสลาม (Islamic State - IS) เมื่อ 26 ตุลาคม 2019 จากปฏิบัติการทางทหารของสหรัฐฯทางตะวันตกเฉียงเหนือของซีเรียใกล้ชายแดนตุรกี ส่งผลกระทบต่อระบบควบคุมและบัญชาการ (command and control) เครือข่ายการก่อการร้ายของ IS อย่างมีนัยสำคัญ และอาจทำให้กลุ่มก่อการร้ายที่เกี่ยวข้องทั่วโลกถือสิทธิปฏิบัติการอย่างเป็นอิสระ และหันกลับไปสนใจปัญหาดั้งเดิมในท้องถิ่นของตน อย่างไรก็ดี กลุ่ม IS น่าจะยังคงพยายามฟื้นฟูยี่ห้อกลุ่มก่อการร้ายระดับโลกที่ทนทาน เช่นเดียวกับกลุ่มแนวร่วมธุรกิจอาชญากรรมข้ามชาติที่มีเอกลักษณ์เดียวกัน
ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐฯยืนยันการเสียชีวิตของ Baghdadi ในการแถลงข่าวช่วงเช้า 27 ตุลาคม 2019 ว่าสหรัฐฯได้นำตัวผู้ก่อการร้ายอันดับหนึ่งของโลกสู่ความยุติธรรม “เขาตายเหมือนสุนัข เขาตายเหมือนคนขี้ขลาด” หลังถูกสุนัขสงครามของหน่วยปฏิบัติการพิเศษสหรัฐฯในเมือง Barisha จังหวัด Idlib ของซีเรียไล่ต้อนไปจนมุมในอุโมงค์ตัน Baghdadi “ครวญคราง ร้องให้และกรีดร้อง” ตลอดทางก่อนจุดชนวนระเบิดฆ่าตัวตายพร้อมบุตรสามคน ผลการตรวจตรวจสอบอัตลักษณ์บุคคลในที่เกิดเหตุได้ผลเป็นบวกยืนยันว่าเป็นชิ้นส่วนร่างกายของ Baghdadi[1]
Baghdadi หรือ “คอลีฟะห์อิบราฮิม” เป็นชาวอิรักและนักการศาสนา (cleric) หัวอนุรักษ์นิยมสุดขั้ว(ultraconservative) ซึ่งเคลื่อนไหวต่อต้านการรุกรานอิรักของสหรัฐฯในปี 2003 เคยถูกจับกุมและคุมขังในเรือนจำ Abu Ghraib และ Camp Bucca ค่ายกักขังผู้ก่อความไม่สงบหลังสงครามอิรัก[2] ซึ่งเปรียบเสมือนมหาวิทยาลัยนักรบญิฮัด (jihadi university) ระหว่างถูกคุมขัง Baghdadi ได้เรียนรู้ด้านศาสนาอิสลาม โดยสามารถแปลและตีความกฎหมายอิสลาม (Sharia) ให้เข้าใจง่ายและเป็นแรงบันดาลใจแก่นักรบญิฮัด เขาถูกมองว่าเป็นพวกหนอนหนังสือ ทีมแพทย์ในค่าย Bucca เคยเก็บตัวอย่าง DNA จากกระพุ้งแก้มของ Baghdadi (ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการพิสูจน์อัตลักษณ์บุคคลในปฏิบัติการทางทหารครั้งนี้) ก่อนได้รับการปล่อยตัวในธันวาคม 2014[3]
ความตายของ Baghdadi ถือเป็นความสำเร็จเชิงสัญลักษณ์ เนื่องจาก Baghdadi เป็นผู้นำกลุ่มก่อการร้ายที่ก่ออาชญากรรมโหดร้ายต่อมนุษยชาติรวมทั้งการข่มขืนและฆาตกรรม ในฐานะผู้นำ IS เขาสร้างแรงบันดาลใจและสั่งการโจมตีก่อการร้ายทั่วโลก ช่วงขาขึ้นสูงสุดของ IS ในปี 2014 Baghdadi ได้รื้อฟื้นรัฐคอลีฟะห์ในอิรักและซีเรีย ซึ่งก่อให้เกิดความแตกแยกและเป็นปรปักษ์กับกลุ่มอัล-ไคดาอย่างไม่มีที่สิ้นสุด โดยฝ่ายแรกกล่าวหาว่าฝ่ายหลังเป็นพวกนอกศาสนา (apostate) ทั้งสองกลุ่มยึดมั่นในอุดมการณ์ที่มีเอกลักษณ์ กลุ่มอัล-ไคดาเชื่อว่าพวกตนเป็นกลุ่มแรกที่ประกาศ สร้างและสนับสนุนรัฐอิสลาม ส่วน Baghdadi และสาวกมีความเชื่อศรัทธาในทางตรงข้าม แต่ประสบความสำเร็จในการจัดตั้งรัฐอิสลามต้นแบบในดินแดน Levant[4]
คงไม่น่าแปลกใจที่ Baghdadi หลบซ่อนในจังหวัด Idlib เนื่องจากพื้นที่นี้มีซาวซีเรียผู้พลัดถิ่นภายใน (internally-displaced) หลายล้านคนที่หลบหนีจากระบอบการปกครองของประธานาธิบดีบาชาร์ อัล-อัสซาดและเป็นแหล่งหลบซ่อนของกลุ่มก่อการร้ายนับไม่ถ้วนรวมทั้งกลุ่ม Hayat Tahrir al-Sham และ Hurras al-Din ที่เชื่อมโยงกับกลุ่มอัล-ไคดา ซึ่งหลบหนีการบุกจู่โจมของกองกำลังระบอบอัสซาดและรัสเซีย ประชากรส่วนใหญ่ในจังหวัด Idlib ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการก่อการร้าย ทั้งนี้ Baghdadi คงจะเชื่อว่านักรบญิฮัดจำนวนมากในพื้นที่สามารถช่วยอำพรางและซ่อนพรางตนจากการไล่ล่าจากกองกำลังของสหรัฐฯ[5] ซึ่งไม่ได้ตั้งค่ายหรือถอนทหารในพื้นที่[6]
ผลกระทบจากการสูญเสียผู้นำของ IS ภายในระยะเวลาอีกหลายเดือนข้างหน้า นอกจากทำให้โครงสร้างระบบควบคุมและสั่งการอ่อนแอลง บรรดากลุ่มก่อการร้ายพันธมิตรยังอาจประกาศตัวเป็นอิสระและหันไปมุ่งความสนใจปัญหาขัดแย้งดั้งเดิมในท้องถิ่นของตน สถานภาพของ IS อาจจะเหมือนกลุ่มอัล-ไคดาหลังการเสียชีวิตของ บินลาเดนเมื่อพฤษภาคม 2011 ซึ่งเกิดการแตกแยก หากผู้นำคนใหม่ขาดบารมีและความสามารถในการยึดเหนี่ยวเครือข่ายก่อร้ายข้ามชาติให้มีความเป็นเอกภาพ อนึ่ง IS เป็นกลุ่มก่อการร้ายที่แยกตัวออกมาจากกลุ่มอัล-ไคดาในอิรัก (Al-Qaeda in Iraq)[7]
คำถามสำคัญสำหรับอนาคตของ IS คือ สถานะด้านเงินทุน หากแกนนำของ IS เริ่มขอรับเงินทุนสนับสนุนจากลุ่มในสังกัดเพื่อความอยู่รอด แรงผลักดันที่กลุ่มบริวารจะทำตามคำสั่งของกลุ่มแกนที่ห้อมล้อมจะลดลง จากนั้นกลุ่มพันธมิตรในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มก่อการร้ายในภาคใต้ฟิลิปปินส์จะเริ่มกังวลกับความคับข้องใจในท้องถิ่นมากกว่าประเด็นปัญหาระดับโลก หากจะมีแนวคิดอุดมการณ์จัดตั้งรัฐอิสลามในทางกายภาพ คงจะเคลื่อนไหวในระดับภูมิภาคมากกว่าจะหวนกลับไปที่ Levant ซึ่งไม่สามารถให้สถานที่พักพิงและเจริญเติบโตได้แก่นักรบญิฮัดอีกต่อไป
ความท้าทายจากการขยายพื้นที่อิทธิพลในแอฟริกาและเอเชียใต้ ซึ่งเร่งตัวขึ้นหลังการล่มสลายของรัฐอิสลามในซีเรียและอิรัก ที่ผ่านมากลุ่ม IS ขยายพื้นที่ไปยังสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกและแคชเมียร์ แม้กลุ่มสาขามีขีดความสามารถในการปฏิบัติการบนเครือข่ายอินเตอร์เน็ตโดยใช้สื่อสังคมออนไลน์ แต่การทำให้องค์กรที่แตกต่างกันต่อสู้เพื่อเป้าหมายร่วมต้องใช้ความพยายามอย่างมาก ที่ผ่านมา Baghdadi ดูแลการขยายตัวของกลุ่ม IS และมีบทบาทสำคัญในการรวบรวมเงินหลายร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ และสร้างเครือข่ายโฆษณาชวนเชื่อระดับโลก ขณะที่รัฐอิสลามไม่มีอะไรนอกจากการฟื้นคืนสภาพ ในระยะสั้น ความตายของผู้นำส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อ IS และอาจทำให้เกิดการโจมตีแก้แค้นเพิ่มขึ้น กรณีเลวร้ายที่สุด อาจทำให้ IS สูญเสียสมาชิกแก่กลุ่มอัล-ไคดา
กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯเผยแพร่รายงานของสำนักจเรทหาร (Inspector General) เมื่อ 6 สิงหาคม 2019 ระบุว่า กลุ่ม IS มีกำลังพล 14,000 – 18,000 คน รวมทั้งนักรบชาวต่างชาติ 3,000 คน ในอิรักละซีเรีย ซึ่งให้คำปฏิญาณว่าจะจงรักภักดีต่อ Baghdadi มวลชนที่สนับสนุน IS ในอิรักกระจุกตัวอยู่ในจังหวัดทางภาคเหนือและตะวันตก ในห้วงเวลารายงานมีสมาชิก IS ผู้เห็นอกเห็นใจและผู้มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องประมาณ 11,000 คน ถูกคุมขังในค่าย 30 แห่ง ตลอดทั่วทางตอนเหนือของซีเรีย นอกจากนี้ยังมีค่ายผู้พลัดถิ่นภายในจำนวน 70,000 คน รวมทั้งครอบครัวของสมาชิก IS ซึ่งรู้จักกันในชื่อ al-Hol ทางตะวันออกเฉียงเหนือของซีเรีย[8] กองทัพสหรัฐฯรายงานเมื่อกุมภาพันธ์ 2019 ว่าหากไม่รักษาแรงกดดันไว้อย่างต่อเนื่อง กลุ่มก่อการร้ายในซีเรียจะปรากฏอีกครั้งภายในระยะเวลา 6 - 12 เดือนข้างหน้า[9]
[1] The 41 most shocking lines from Donald Trump's Baghdadi announcement Analysis by Chris Cillizza, CNN Editor-at-large CNN THE POINT Updated 2314 GMT (0714 HKT) October 27, 2019 - https://edition.cnn.com/2019/10/27/politics/donald-trump-baghdadi-death-isis/index.html
[2] TRUMP APPROVES SPECIAL OPS RAID TARGETING ISIS LEADER BAGHDADI, MILITARY SAYS HE'S DEAD BY JAMES LAPORTA , TOM O'CONNOR AND NAVEED JAMALI Newsweek OCTOBER 26, 2019, AT 10:45 PM EDT - https://www.newsweek.com/trump-approves-special-ops-raid-targeting-isis-leader-baghdadi-1467982
[3] Abu Bakr al-Baghdadi, extremist leader of Islamic State, dies at 48 By Joby Warrick The Washington Post Oct. 27, 2019 at 8:31 p.m. GMT+7 https://www.washingtonpost.com/local/obituaries/abu-bakr-al-baghdadi-islamic-states-terrorist-in-chief-dies-at-48/2019/10/27/0d004abc-663d-11e7-8eb5-cbccc2e7bfbf_story.html
[4] ลิแวนต์ รู้จักกันโดยทั่วไปว่า อัชชาม (อาหรับ: الشام, ash-Shām) ตามความหมายดั้งเดิมหมายถึงบริเวณเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก ในทางภูมิศาสตร์หมายถึงบริเวณอันกว้างใหญ่ในเอเชียตะวันตกทางฝั่งตะวันออกของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มีเทือกเขาทอรัสเป็นเขตแดนทางตอนเหนือ ทะเลทรายอาหรับทางใต้และทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางตะวันตก ขณะที่ทางตะวันออกเป็นเทือกเขาแซกรอส วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี - https://th.wikipedia.org/wiki/ลิแวนต์
[5] BAGHDADI MAY BE DEAD, BUT THE SO-CALLED ISLAMIC STATE WILL LIVE ON SOUFAN CENTER https://mailchi.mp/thesoufancenter/baghdadi-may-be-dead-but-the-so-called-islamic-state-will-live-on?e=c4a0dc064a
[6] Trump Says Islamic State’s Al-Baghdadi Killed in U.S. Raid By Jennifer Jacobs, Anthony Capaccio, and Josh Wingrove Bloomberg October 27, 2019, 10:47 AM GMT+7 Updated on October 27, 2019, 11:33 PM GMT+7 - https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-10-27/u-s-kills-isis-leader-al-baghdadi-in-raid-newsweek-says-k28gd4bs?cmpid=BBD102819_MKT&utm_medium=email&utm_source=newsletter&utm_term=191028&utm_campaign=marketsasia
[7] Baghdadi’s Death Will Make Global Affiliates More Independent BY COLIN P. CLARKE, AMARNATH AMARASINGAM OCTOBER 28, 2019, 5:18 PM Foreign Policy - https://foreignpolicy.com/2019/10/28/isis-baghdadi-death-islamic-state-affiliates-more-independent/
[8] Lead Inspector General for Operation Inherent Resolve - Quarterly Report to the United States Congress (April 1, 2019 – June 30, 2019) Lead IG Department of Defense Office of Inspector General Aug. 2, 2019 — Publicly released: August 6, 2019 https://www.dodig.mil/In-the-Spotlight/Article/1926768/lead-inspector-general-for-operation-inherent-resolve-quarterly-report-to-the-u/
[9] Abu Bakr al-Baghdadi Is Dead. Where Does That Leave ISIS? BY W.J. HENNIGAN TIME OCTOBER 28, 2019 https://time.com/5711828/al-baghdadi-dead-isis-future/
About Kim
Kim is a retired civil servant, specializing in intelligence analysis. He loves productivity hacks, minimalist workflows and CSI series.
Leave a Comment