“รัฐ”สูญ “คน” สิ้น: อะไรคือ “รัฐอิสลาม” ของ ISIS?
วันนี้ (26 ตุลาคม 2020) ของปีที่ผ่านมากองกำลังปฏิบัติการพิเศษ (Special Operations Forces - SOF) ของสหรัฐฯได้ตามล่า Abu Bakr al-Baghdadi ผู้นำกลุ่มก่อการร้ายรัฐอิสลามในอิรักและซีเรีย (Islamic State in Iraq and Syria - ISIS)[1] ไปจนมุมและฆ่าตัวตายด้วยการจุดระเบิดเสื้อกั๊ก อย่างไรก็ตาม แกนกลางของ ISIS ยังสามารถเข้าถึงเงินหลายร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐและดำรงการติดต่อกับคนกลางและบริษัทบังหน้า (front companies) ทั่วตะวันออกกลาง ปัจจุบัน ISIS ยังคงมุ่งขยายกลุ่มก่อการร้ายและเติบโตในอนุภูมิภาคซาฮาราแอฟริกา ขณะที่สหรัฐฯถอนทหารจำนวนมากออกจากพื้นที่ขัดแย้งหลายแห่งทั่วโลก แต่ ISIS และกลุ่มก่อการร้ายในเครือกลับเคลื่อนไหวเพื่อเติมเต็มพื้นที่[2]
ก่อนเสียชีวิตผู้นำ ISIS ซ่อนตัวอยู่บริเวณตอนเหนือของซีเรียใกล้ตุรกีเป็นเวลา 7 เดือน หลังจากสูญเสียดินแดนที่มั่นสุดท้ายในเมือง Baghouz ใกล้แม่น้ำยูเฟรติสทางตะวันออกของซีเรีย ผู้สืบทอดตำแหน่งผู้นำ ISIS คือ Amir Muhammad Sa’id Abdal-Rahman al-Mawla หรือ Haji Abdallah หรือ Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi ซึ่งไม่ค่อยมีใครรู้จักอย่างน้อยจนถึงขณะนี้ เขายังไม่ได้พิสูจน์ตัวเองว่ามีบารมีและเสน่ห์ดึงดูดในการชักชวนสมาชิกใหม่เหมือนผู้นำคนก่อนหรือไม่
ความสามารถในการชักชวนสมาชิกของ ISIS ลดลงเนื่องจากสูญเสียดินแดนทางกายภาพและการใช้กำลังทหารปราบปรามอย่างแข็งกร้าวของกองกำลังผสมระดับโลก ยิ่งไปกว่านั้นรัฐตะวันตกจำนวนหนึ่งได้วางแผนและดำเนินนโยบายใหม่ โดยปฏิเสธสถานะพลเมืองของบุคคลที่เดินทางไปเข้าร่วมกลุ่มที่ถูกประกาศ (ตามกฎหมาย) ให้เป็นองค์การก่อการร้าย ISIS มีแนวโน้มที่จะสนับสนุนให้สมาชิกโจมตีในดินแดนตะวันตกต่อไป โดยใช้กระบวนการทางออนไลน์สร้างกลุ่มหัวรุนแรงสุดโต่งภายในท้องถิ่น (homegrown)
เนื่องจาก “รัฐอิสลาม” ทางกายภาพถูกทำลาย ISIS จึงได้เริ่มสร้างองค์กรขึ้นมาใหม่ โดยปฏิบัติการก่อความไม่สงบ (low-level insurgency) ในอิรักและซีเรีย ส่วนแกนกลางของ ISIS ยังคงสามารถเข้าถึงเงินรายได้หลายร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ (ตามการประมาณการของหลายแหล่ง) ดำรงการเชื่อมต่อกับพ่อค้าคนกลางและบริษัทบังหน้าที่ทำหน้าที่เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายที่กว้างขวาง ซึ่งเชื่อมโยงครอบคลุมทั่วทั้งยุโรปและเอเชีย
นักรบ ISIS ซึ่งหลบซ่อนอยู่ (gone to ground) ได้กลับมาปรากฏตัวอีกครั้ง เพื่อโจมตีและลอบสังหารทางการเมือง โดยซุ่มโจมตีและโจมตีแบบชนแล้วหลบหนี ผู้สังเกตการณ์อย่างใกล้ชิดหลายคนตั้งข้อสังเกตุว่าการลดกำลังทหารสหรัฐฯในอิรัก ทำให้อิหร่านมีอิทธิพลเพิ่มขึ้นและสงสัยว่าจะเป็นแรงผลักดันชาวอิรักสายสุหนี่กลับสู่อ้อมแขนของรัฐอิสลามที่สร้างขึ้นใหม่หรือไม่
ในช่วงปีที่ผ่านมา ISIS อยู่เบื้องหลังปฏิบัติการสื่อสารเหมือนช่วงสูงสุดของกลุ่ม อย่างไรก็ตาม การโฆษณาชวนเชื่อเมื่อไม่นานมานี้ได้เรียกร้องให้สมาชิกโจมตีโครงสร้างพื้นฐานของซาอุดีอาระเบียรวมทั้งโรงกลั่นน้ำมัน เพื่อแก้แค้นซาอุดีอาระเบียที่มีความสัมพันธ์กับอิสราเอล สภาพที่เลวร้ายในศูนย์กักกันอัล – โฮล ถือเป็นโอกาสสำคัญสำหรับ ISIS ในการโฆษณาชวนเชื่อ
ISIS ยังคงมุ่งขยายการก่อการร้ายและสร้างกลุ่มหัวรุนแรงนอกอิรักและซีเรีย โดยเฉพาะในแอฟริกาตะวันตกและภูมิภาคซาเฮล เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเคลื่อนไหวสร้างความโดดเด่นในพื้นที่บางส่วนของอนุภูมิภาคซาฮาราแอฟริกา สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกและโมซัมบิก การโจมตีที่เชื่อมโยงกับ ISIS ในแทนซาเนียเมื่อเร็ว ๆ นี้ส่งสัญญาณที่น่าเป็นห่วง ISIS พยายามหยั่งรากลึกลงไปในรัฐที่เปราะบางและล้มเหลวด้วยพรมแดนที่มีช่องทางเข้า-ออกจำนวนมาก มีการคอร์รัปชั่นในระดับสูงและกองกำลังความมั่นคงอ่อนแอ
ในอัฟกานิสถาน กลุ่มรัฐอิสลามในจังหวัดโคราซาน (ISKP) ยังคงมีขีดความสามารถในการโจมตีที่น่าตื่นตาอาจทำลายความพยายามเจรจาสันติภาพ ระหว่างสหรัฐฯกับกลุ่มตอลิบานอัฟกานิสถานและรัฐบาลอัฟกานิสถานที่กำลังดำเนินอยู่
การถอนกำลังทหารสหรัฐฯจากพื้นที่ขัดแย้งทั่วโลก เปิดโอกาสให้ ISIS และกลุ่มหัวรุนแรงอื่น ๆ ที่ไม่ใช่รัฐเข้ามาเคลื่อนไหวแทนที่ ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ได้ประกาศความพ่ายแพ้ของ ISIS หลายต่อหลายครั้ง แต่ไม่มีนักวิเคราะห์ด้านการต่อต้านการก่อการร้ายคนใดเชื่อว่าเป็นเรื่องจริง
ในทางตรงกันข้ามมีความกังวลมากขึ้นเรื่อย ๆ ว่าเมื่อสหรัฐฯเปลี่ยนลำดับความสำคัญของการต่อต้านการก่อการร้ายทั่วโลก หันไปมุ่งเน้นการแข่งขันเพื่อความเป็นเจ้าโลก อาจทำให้ ISIS และเครือข่ายทั่วโลกมีพื้นที่ในการสร้างความสามารถหลักขึ้นมาใหม่รวมทั้งความสามารถในการโจมตีของผู้ก่อการร้ายในยุโรปและตะวันตก
ชาติตะวันตกยังคงเดินหน้าการต่อสู้กับกลุ่มรัฐอิสลาม ขณะที่ ISIS อาศัยรอยแยกในสังคมตะวันตกเพื่อตอกย้ำถ้อยความของตนว่าตะวันตกกำลังทำสงครามกับอิสลาม การตัดศีรษะครูคนหนึ่งในปารีสเมื่อไม่นานมานี้และการจ้วงแทงในผู้หญิงอาหรับสองคนใกล้หอไอเฟลในอีกไม่กี่วันต่อมา แสดงให้เห็นว่าเป็นการตอบโต้กรณีตัดศีรษะครู ซึ่งทำให้ฝรั่งเศสกลายเป็นศูนย์กลางในการถกเถียงเรื่องอัตลักษณ์ของประเทศ
กลุ่มนักรบอิสลาม (Jihadist)[3] เช่น ISIS และ Al-Qaeda จะพยายามแสวงประโยชน์จากสถานการณ์ในฝรั่งเศส โดยชักชวนสมาชิกใหม่และระดมการโจมตีมากขึ้นเพื่อสร้างความไร้เสถียรภาพในประเทศตะวันตก
[1] หรือที่รู้จักในชื่อ Islamic State in Iraq and the Levant (ISIL) และ Islamic State (IS) มีเป้าหมายสร้างรัฐอิสลาม (Islamic state) ที่เรียกว่า caliphate ในอิรักและซีเรียและนอกเหนือจากนั้น โดยใช้กฎหมายอิสลาม (Sharia Law) ซึ่งมีรากฐานจากศาสนาอิสลามในศตวรรษที่ 18 สร้างสังคมที่สะท้อนอดีตของตะวันออกกลาง สืบค้นที่ ISIS Fast Facts CNN Editorial Research Updated 1508 GMT (2308 HKT) September 6, 2020 https://edition.cnn.com/2014/08/08/world/isis-fast-facts/index.html
[2] ONE YEAR AFTER KILLING OF BAGHDADI, WHAT IS THE STATE OF THE ISLAMIC STATE? INTELBRIEF Monday, October 26, 2020 Available at: https://mailchi.mp/thesoufancenter/one-year-after-killing-of-baghdadi-what-is-the-state-of-the-islamic-state?e=c4a0dc064a
[3] มุสลิมผู้สนับสนุนและต่อสู้ตามแนวทางอิสลาม
About Kim
Kim is a retired civil servant, specializing in intelligence analysis. He loves productivity hacks, minimalist workflows and CSI series.
Leave a Comment